اگه تا حالا تماشای یه سگ بردر کالی رو موقع گله‌داری دیده باشی، می‌دونی که داری به یه سگ حرفه‌ای و کاربلد نگاه می‌کنی. وقتی با دقت به گوسفندا نزدیک می‌شه و با غریزه قویش به فرمان‌های چوپان جواب می‌ده، باعث می‌شه گله دقیقاً بره همون‌جایی که چوپان می‌خواد. خیلی جالبه که این سگ با جثه متوسط و وزنی بین ۱۳ تا ۲۰ کیلوگرم، انرژی و استقامتش بی‌نهایت بالاست. این ویژگی‌ها توی اون زمانی شکل گرفتن که مجبور بود کل روز رو تو تپه‌ها و دره‌های ناهموار مرزهای اسکاتلند بدوه. گاهی حتی تا ۸۰ کیلومتر یا بیشتر در روز می‌دویده! وقتی حرف از یه سگ کاری عالی می‌شه، بردر کالی واقعاً حرف نداره. این سگ انرژی خیلی زیادی داره و اخلاق کاریش هم فوق‌العاده جدیه، ولی اگه تو خونه‌ای بره که صاحباش نتونن باهاش کنار بیان، ممکنه این خصوصیات دردسرساز بشه. بردر کولی اصلاً اهل لم دادن و نوازش نیست!
بردر کالی یه سگ کاری واقعیه؛ یعنی همیشه نیاز داره یه کاری برای انجام دادن داشته باشه. اگه دنبال یه سگ آروم و خونه‌نشین هستین، انرژی و هوش زیاد این سگ می‌تونه براتون خسته‌کننده و حتی آزاردهنده بشه.
چون بردر کالی یه سگ گله‌داره، یه میل قوی برای جمع کردن اطرافیانش داره. این اطرافیان ممکنه گوسفندا باشن، یا حتی بچه‌ها، گربه‌ها، سنجاب‌ها، یا هر چیزی که حرکت می‌کنه، مثل ماشین‌ها! این غریزه قوی همراه با انرژی بالا تو وجودش نهادینه شده، و نمی‌شه به راحتی ازش گرفت. پس به جای سرکوب این غریزه، بهتره اونو به درستی هدایت کرد. بردر کالی همیشه باید سرگرم باشه؛ چه واقعاً در حال گله‌داری باشه و چه توی مسابقات ورزشی شرکت کنه. حتی روزی یه پیاده‌روی تند یا بازی با توپ برای تخلیه انرژی این سگ کافی نیست. با این حال، اگه صاحب مناسبی داشته باشه، زندگی باهاش خیلی لذت‌بخشه. هوش بالا و فرمان‌پذیریش باعث می‌شه به‌راحتی تربیت بشه. بردر کولی حساسه و کسایی که خوب می‌شناسنش، می‌گن حتی قبل از اینکه شما چیزی بگید، خودش حدس می‌زنه چی می‌خواید بگید. اگه از بچگی خوب اجتماعی و تربیت بشه، می‌تونه با هر شرایط زندگی که به نیازهای ذهنی و جسمیش پاسخ بده، کنار بیاد.
بردر کالی برای کسایی که به اندازه خودش فعال هستن و اهل ورزش‌های مخصوص سگ‌ها هستن، انتخاب ایده‌آلیه. با آموزش درست، این نژاد تو هر کاری که انجام بده، عالی عمل می‌کنه؛ از مسابقات سگ گله گرفته تا چابکی، فلایبال، پرتاب دیسک، فرمان‌پذیری پیشرفته و ردیابی. اگه صاحبش وقت بذاره و این سگ باهوش و حساس رو خوب اجتماعی و تربیت کنه، یه همراه واقعی و وفادار پیدا می‌کنه.
نکات مهم بردر کالی
سگ با اندازه متوسط: بردر کالی‌ها سگ‌هایی با جثه متوسط هستند که معمولاً بین ۴۵ تا ۵۵ سانتی‌متر قد و ۱۳ تا ۲۵ کیلو وزن دارن.
انرژی بالا: این سگ‌ها خیلی پرانرژی هستن و به فعالیت زیادی نیاز دارن. اگه روزانه حداقل دو ساعت ورزش نداشته باشن، انرژی‌شون تخلیه نمی‌شه. بهترین حالت اینه که بتونن حسابی بدوند، پیاده‌روی طولانی داشته باشن یا بازی‌های فعال انجام بدن.
باهوش و قابل آموزش: بردر کالی‌ها خیلی باهوشن و همیشه دوست دارن یاد بگیرن و صاحبشون رو راضی نگه دارن. به همین دلیل، تربیتشون خیلی راحت‌تره و زود یاد می‌گیرن.
غریزه گله‌داری: این نژاد به خاطر کار گله‌داری پرورش داده شده و هنوز هم غریزه‌های قوی تو این زمینه داره. ممکنه حتی سعی کنه بچه‌ها، گربه‌ها یا حیوانات دیگه رو به شکل گله دور هم جمع کنه.
وفادار و مهربان: بردر کالی‌ها خیلی وفادار و مهربون هستن و معمولاً با بچه‌ها و خانواده ارتباط خوبی برقرار می‌کنن. به همین دلیل، می‌تونن حیوان خانگی مناسبی برای خانواده باشن.
نیازهای نظافت: پوشش بردر کالی‌ها میان‌بلنده و به نظافت منظم نیاز داره. برای جلوگیری از گره خوردن موها و جمع‌شدن موهای مرده، حداقل هفته‌ای یک بار باید برس کشیده بشن.
تاریخچه بردر کالی
این نژاد از منطقه مرزی اسکاتلند و انگلستان اومده و از قدیم برای هدایت گله‌های گوسفند استفاده می‌شده. چوپان‌ها برای اینکه سگ‌های بهتری داشته باشن، بهترین سگ‌های کاری رو با هم جفت می‌دادن. این سگ‌ها به اسم‌های مختلفی مثل سگ گله ولزی، کالی‌های هایلند و کالی‌های اسکاتلندی معروف بودن. کلمه «کالی» از گویش اسکاتلندی گرفته شده و به معنی سگ گله است. تو سال ۱۸۶۰، سگ‌های گله اسکاتلندی برای اولین بار تو نمایشگاه‌های سگ انگلستان به نمایش گذاشته شدن.
ملکه ویکتوریا هم بعد از دیدن این سگ‌ها بهشون علاقه‌مند شد. تو سال ۱۸۷۶، آر. جی. لوید پرایس، یه نمایش از توانایی این سگ‌ها تو کنترل گله گوسفند با اشاره‌های دستی و سوت تو لندن برگزار کرد که توجه زیادی جلب کرد. امروزه بردر کالی یکی از بهترین نژادهای گله‌داری به حساب میاد. خیلی‌ها معتقدن این نژاد باید فقط به خاطر توانایی‌های کاری پرورش داده بشه، نه ظاهر. تو سال ۱۹۹۵، کلوپ کنل آمریکا به رسمیت شناختش.
ابعاد بردر کالی
بردر کولی‌های نر حدود ۴۸ تا ۵۶ سانتی‌متر قد دارن و وزنشون بین ۱۶ تا ۲۰ کیلوئه. ماده‌ها هم ۴۶ تا ۵۳ سانتی‌متر قد و وزنشون بین ۱۴ تا ۱۸ کیلوئه.
ویژگی‌های شخصیتی بردر کالی
بردر کالی مثل یه دینام پرانرژیه؛ همیشه هوشیار، پرانرژی، سخت‌کوش و خیلی باهوش. این نژاد خیلی سریع یاد می‌گیره و دوست داره همیشه یه کار برای انجام دادن داشته باشه. اگه بیکار بمونه، حوصله‌ش سر می‌ره و ممکنه کارهایی مثل پارس‌کردن، کندن زمین یا دنبال‌کردن ماشین‌ها رو انجام بده. این سگ از اون‌هایی نیست که راحت بشینه و لم بده؛ پرورش داده شده که مدام کار کنه. حساسیتش به رفتارها و اشاره‌های صاحبش هم خیلی معروفه، از سوت گرفته تا حرکت دست یا حتی تغییر حالت صورت.
البته بردر کولی‌ها بی‌نقص هم نیستن؛ ممکنه شخصیت مستقل و اراده‌ی قوی داشته باشن و غریزه گله‌داری‌شون گاهی به سمت‌های اشتباه بره. اگه گله یا کار مشخصی نداشته باشه، ممکنه بچه‌ها، ماشین‌ها یا حیوانات دیگه رو به چشم گله ببینه. همینطور، اگه تو دوران تولگی اجتماعی نشه، ممکنه خجالتی یا ترسو بشه. کلاس‌های توله‌سگ‌ها و آشنایی با محیط‌های مختلف، اعتماد به نفس این سگ حساس رو بالا می‌بره.
بردر کالی برای صاحبان پرانرژی که به ورزش‌های مخصوص سگ‌ها علاقه دارن، گزینه ایده‌آلیه. با آموزش درست، می‌تونه تو هر فعالیتی که بهش بدین عالی عمل کنه؛ از مسابقات گله‌داری و چابکی گرفته تا پرتاب دیسک و فرمان‌پذیری پیشرفته. صاحبی که حاضر باشه وقت بذاره تا بردر کولی رو اجتماعی و تربیت کنه، تو این نژاد باهوش و وفادار یه همراه واقعی پیدا می‌کنه.
سلامت بردر کولی
بردر کولی‌ها معمولاً سگ‌های سالمی هستن، اما مثل هر نژادی، ممکنه به برخی مشکلات سلامتی خاص مستعد باشن. البته همه بردر کولی‌ها به این بیماری‌ها مبتلا نمی‌شن، ولی اگه می‌خواید یکی رو به سرپرستی بگیرید، خوبه از این مشکلات آگاه باشین. برای خرید توله‌سگ، بهتره از پرورش‌دهنده مطمئنی که آزمایش‌های سلامت والدین رو انجام داده، کمک بگیرین. این آزمایش‌ها شامل تست‌های مربوط به دیسپلازی مفصل ران، دیسپلازی آرنج، کم‌کاری تیروئید، بیماری فون ویلبراند، سلامت چشم و مشکلات خونریزی می‌شه و نشون می‌ده که توله‌سگ سالمه.
- دیسپلازی مفصل ران: بیماری ارثی که توش استخون ران به درستی داخل مفصل لگن قرار نمی‌گیره. ممکنه بعضی سگ‌ها درد و لنگی در پاها داشته باشن، در حالی که برخی علائمی نشون نمی‌دن. با بالا رفتن سن، این مشکل ممکنه به آرتروز تبدیل شه.
- آتروفی پیشرونده شبکیه (PRA): یه مشکل چشمی که شبکیه رو به مرور تخریب می‌کنه و باعث کاهش بینایی شبانه و در نهایت نابینایی کامل می‌شه.
- صرع: یه بیماری عصبی که می‌تونه باعث تشنج‌های خفیف یا شدید بشه. این تشنج‌ها دیدنشون ترسناکه، ولی معمولاً سگ‌های مبتلا به خوبی باهاش زندگی می‌کنن و با مراقبت دامپزشکی، قابل کنترل هستن.
- ناهنجاری چشم کولی: یه مشکل ارثی که ممکنه باعث نابینایی بشه و معمولاً تو سن دو سالگی خودشو نشون می‌ده.
- آلرژی‌ها: بردر کولی‌ها ممکنه به آلرژی‌های غذایی، تماس با مواد شیمیایی یا مواد آلرژی‌زای هوا حساس باشن.
- استئوکندروز دیسکانس (OCD): این مشکل ارتوپدی در رشد نادرست غضروف مفصل ایجاد می‌شه و باعث درد در آرنج یا شانه می‌شه. این بیماری معمولاً تو سگ‌های ۴ تا ۹ ماهه دیده می‌شه و ممکنه به دلیل تغذیه نادرست و پر پروتئین ایجاد شه.
اهمیت فضای زندگی برای بردر کالی
این سگ‌ها بسیار سازگارن ولی برای زندگی در جاهایی با فضای باز و امن مناسب‌ترن. داشتن یک محیط امن مثل حیاط یا مزرعه و همچنین فرصت کافی برای تخلیه انرژی و فعالیت ذهنی، نیاز این نژاد رو برطرف می‌کنه. بردر کولی‌ها غریزه قوی برای دنبال کردن دارن، پس بهتره همیشه زیر نظر باشن تا رفتارهای ناخواسته‌ای مثل دنبال کردن ماشین‌ها ازشون سر نزنه.
تغذیه بردر کولی
برای تغذیه، ۱.۵ تا ۲ فنجون غذای خشک با کیفیت بالا در روز که به دو وعده تقسیم بشه توصیه می‌شه. البته مقدار دقیق غذا به اندازه، سن، متابولیسم و فعالیت سگ بستگی داره. غذای باکیفیت بیشتر نیازهای تغذیه‌ای سگ رو برآورده می‌کنه و معمولاً مقدار کمتری نیاز دارین.
رنگ پوشش و آرایش بردر کالی
بردر کولی‌ها دو نوع پوشش دارن: پوشش خشن و صاف. هر دو پوشش‌ها دولایه هستن و نیاز به برس کشیدن هفتگی دارن. در زمان‌های ریزش، برس کشیدن بیشتر برای کم کردن پخش مو تو خونه مفیده. معمولاً این سگ‌ها ترکیب رنگ مشکی و سفید دارن، ولی رنگ‌های دیگه‌ای مثل سه رنگ و مرل هم تو این نژاد دیده می‌شه. حمام بردر کولی هر چند ماه یک‌بار یا وقتی واقعاً کثیف شده، کافیه. به دندان‌ها و ناخن‌هاش هم توجه داشته باشین و مرتباً تمیزشون کنین.
بردر کولی، کودکان و سایر حیوانات خانگی
بردر کولی‌ها، اگه درست آموزش ببینن، با بچه‌ها و حیوانات خونگی رابطه خوبی برقرار می‌کنن. البته باید به بچه‌ها یاد بدین که چطور با سگ رفتار کنن و همیشه بر تعاملاتشون نظارت کنین تا از رفتارهای غریزی مثل گله‌کردن، پارس کردن یا نیش‌زدن جلوگیری بشه.
مقابسه بردر کالی و سگ ژرمن شپرد
بردر کالی و سگ ژرمن شپرد هر دو از نژادهای بسیار باهوش و فعال هستند که نیاز زیادی به فعالیت فیزیکی و ذهنی دارند. این دو نژاد با وجود تفاوت‌های ظاهری و برخی ویژگی‌های رفتاری، شباهت‌های بسیاری دارند و می‌توانند در فعالیت‌های مختلفی که نیازمند هوش بالا و فرمان‌پذیری هستند، موفق باشند.
بردر کالی‌ها و ژرمن شپردها هر دو به عنوان سگ‌های کاری شناخته می‌شوند، اما کاربردشان کمی متفاوت است. بردر کالی بیشتر به‌عنوان سگ گله‌دار پرورش یافته و غریزه‌ی جمع کردن و هدایت گله‌ها را دارد. در حالی که ژرمن شپرد بیشتر به‌عنوان سگ نگهبان و پلیس تربیت می‌شود و به طور ویژه برای کارهای حفاظتی و امدادی مناسب است. هر دو نژاد به دلیل هوش و تمرکز بالا می‌توانند به‌راحتی تربیت شوند و در فعالیت‌هایی مانند اطاعت‌پذیری، چابکی و حتی ورزش‌هایی مانند فلایبال شرکت کنند.
برای افرادی که به دنبال سگ با انرژی بالا و هوش بی‌نظیر هستند، چه برای فعالیت‌های گله‌داری یا نگهبانی، هر دو نژاد انتخاب‌های ایده‌آلی هستند، اما انتخاب بین این دو به هدف اصلی از نگهداری سگ و نیازهای خاص مالک بستگی دارد.
